ماه رمضان، ماه همگرایی و وحدت اسلامی

 

در آیه‌ی ۱۳ سوره حجرات آمده است: «إِنَّا جَعَلْناکُمْ خَلَقْناکُمْ مِنْ ذَکَرٍ وَ أُنْثی‏ وَ شُعُوباً وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاکُم: ای مردم! ما شما را از یک مرد و زن آفریدیم و شما را تیره‌ها و قبیله‌ها قراردادیم تا یکدیگر را بشناسید (این‌ها ملاک امتیاز نیست) گرامی‌ترین شما نزد خداوند، باتقواترین شماست. خداوند دانا و آگاه است!»

مسلمانان از تیره‌ها و قبیله‌های گوناگونی تشکیل‌شده‌اند. آن‌ها ازنظر قومیت، ملیت، زبان، نژاد، مذهب و ... با یکدیگر تفاوت‌های بسیاری دارند. این آیه‌ی شریفه، هدف از تنوع و گوناگونی میان مردم و خلقت آن‌ها در تیره‌ها و قبایل گوناگون را، شناخت یکدیگر برشمرده است.

خداوند متعال در این آیه‌، مردم را به شناخت یکدیگر از طریق توجه به تفاوت‌ها و تمایز در تیره‌ها و قبیله‌ها دعوت فرموده و این تنوع و تکثر را عامل شناخت یکدیگر معرفی می‌کند.

با وجود تفاوت‌های ذکرشده، میان مسلمانان موارد اشتراک بسیاری نیز وجود دارد. همان‌گونه که تفاوت‌ها می‌تواند عامل شناخت میان جوامع مسلمان باشد، اشتراکات نیز مبنای همگرایی و وحدت میان آنان است.

 

نقاط اشتراک میان مسلمانان جهان، فارغ از نژاد، قوم و ملیت عبارت‌اند از:

۱- توحید یا ایمان به خدای واحد

۲- پیامبر گرامی اسلام (ص) به‌عنوان آخرین فرستاده‌ی الهی

۳- قرآن کریم

۴- خانه‌ی خدا که قبله همه مسلمانان است

۵- نماز و کیفیت آن

۶- روزه

۷- حج و ارکان آن

۸- جهاد برای حفظ کیان اسلام و دفع ستم و تجاوز به امت اسلامی

۹- امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر.

 

یکی از مهم‌ترین وجوه اشتراک میان مسلمانان، روزه‌داری و انجام مناسک مربوط به ماه رمضان است.

با فرارسیدن ماه مبارک رمضان مسلمانان سراسر جهان آداب مخصوص و اعمال این ماه را به شیوه‌های گوناگونی به‌جا می‌آورند و آن را از اعیاد بزرگ خود می‌دانند. مناسک ویژه‌ی ماه رمضان می‌تواند عامل مؤثری در همگرایی و همبستگی میان مسلمانان باشد.

مهم‌ترین تأثیر ماه رمضان و روزه‌داری، افزایش تقوای الهی در بین مردم مسلمان است. تقوا، موجب تقویت مدارا و رعایت حقوق دیگران می‌شود و رعایت عدالت و مساوات، همگرایی و وحدت بین مسلمانان را افزایش می‌دهد. درصورتی‌که ضعف تقوا، منجر به فرقه‌گرایی و مانع بزرگی بر سر راه همگرایی آنان است.

علاوه بر این، روزه‌داری موجب افزایش احساس همدلی است. همه مسلمانان در نیمه‌شب از خواب برمی‌خیزند، تا اذان مغرب از خوردن و آشامیدن امساک می‌کنند و به‌سوی یک قبله به نماز می‌ایستند. این امور باعث می‌شود آن‌ها با یکدیگر احساس انس و نزدیکی بیشتری داشته باشند.

روزه‌داران در سراسر جهان، آیین‌های اطعام و اکرام را به‌جا می‌آورند. در چنین شرایطی بستر همگرایی و وحدت میان آن‌ها فراهم می‌شود. این در حالی است که دشمنان اسلام همواره درصدد تفرقه‌افکنی و تضعیف مسلمانان، با هدف سلطه بر آنان هستند.

در عصر حاضر لازم است از ظرفیت عظیمی همچون ماه مبارک رمضان، جهت افزایش همگرایی و وحدت میان امت مسلمان به نحو شایسته‌ای بهره‌برداری شود.

به ‌عنوان نمونه هرساله در ماه رمضان در کشورهای مختلف ضیافت افطار برگزار شده و همه مردم فارغ از دین و مذهب و نژاد خاص، میهمان سفره پرنعمت رمضان هستند.

گسترش اطعام و برگزاری مراسم افطاری و دعوت از همه اقشار مردم کشورهای غیر اسلامی یکی از راهکارهای مؤثر در این زمینه است.

مثال دیگر پخش اذان از بلندگوهای مسجد شهر مینیاپولیس آمریکا در ایام ماه رمضان است که توجه بسیاری از شهروندان را به مناسک ماه رمضان جلب نمود. این امور باعث ایجاد احساس همدلی و وحدت بین مسلمانان و همه افراد جامعه خواهد شد.

امروزه گسترش فناوری‌های ارتباطی و فضای مجازی امکان برقراری ارتباط و تبادل محتوا میان مردم در سراسر جهان را فراهم نموده است. جهت گسترش همگرایی و وحدت اسلامی باید از ظرفیت فضای مجازی و رسانه‌های نوین استفاده نمود.

لازم است در ماه رمضان و در بستر فضای مجازی محتواهای گوناگونی تولید و منتشر شود، مانند فایل‌های تصویری ویژه‌ی ماه رمضان به زبان‌های گوناگون، بیان مباحث تفسیری قرآن به زبان‌های مختلف در قالب صوت و تصویر، تولید محتوای نمایشی در مورد سبک زندگی اسلامی، برگزاری جلسات گفتگو به زبان انگلیسی و عربی در شبکه‌های اجتماعی، پیام‌رسان‌ها و اتاق‌های گفتگو، معرفی مناسک مخصوص هر منطقه در ماه رمضان و انتشار آن در فضای مجازی و ... .

علاوه بر این تولید محتوا جهت معرفی مناسک جوامع دیگر در ماه رمضان، موجب ایجاد شناخت بهتر و همگرایی بیشتر جوامع اسلامی خواهد شد.

اقدامات مناسب در این زمینه موجب می‌شود توطئه‌های دشمنان اسلام در اختلاف‌افکنی میان امت مسلمان افشاشده و زمینه‌ی همگرایی، وحدت اسلامی و ظهور حضرت ولی‌عصر (عج) فراهم شود.

 

مریم غازی اصفهانی

لینک مطلب در خبرگزاری حوزه

در قانون الهی دور زدن ممنوع نیست

 

به گزارش سرویس فرهنگی اجتماعی خبرگزاری رسا، در آموزه‌های دینی اسلام، یأس و نومیدی از رحمت و مغفرت الهی از بزرگترین گناهان است؛ زیرا آنچه سبب یأس از رحمت و مغفرت پرودگار عالم می‌شود، ضعف اعتقاد به قدرت و کَرَم و رحمت بی پایان اوست.

قرآن کریم یأس و ناامیدی از خدا را از صفات کفار برشمرده است، چنانچه در آیه‌ی 87 سوره‌ی مبارکه‌ی یوسف آمده است:

« وَ لا تَیْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللّهِ إِنَّهُ لا یَیْأَسُ مِنْ رَوْحِ اللّهِ إِلاَّ الْقَوْمُ الْکافِرُونَ.»

 « و از رحمت خدا مأیوس نشوید؛ که تنها گروه کافران، از رحمت خدا مأیوس می‏‌شوند!»

به نظر می‌رسد دلیل نهی قرآن از یأسِ از رحمتِ الهی این است که شخصِ گناهکار در صورت امید به رحمت الهی در جهت توبه و استغفار گام‌برداشته و اگر  توبه‌ی او حقیقی باشد به رحمت و غفران الهی دست می‌یابد‌؛ اما بالعکس شخص گناهکارِ مأیوس از رحمتِ الهی، دست خداوند را در بخشش و رحمت بسته می‌داند. او رحمت الهی را منکر است از این جهت قدمی به سوی توبه برنداشته؛ و موفق به توبه نخواهدشد و نهایتا بخششی نصیبِ او نخواهد شد.

در واقع امیدِ به آمرزش و مغفرت الهی در حکم زمینه‌ساز و موتور مُحرکی است که انگیزه را برای توبه و ترک گناه مضاعف می‌سازد.

چنانچه؛ یأس و نومیدی مانعی بزرگ در مسیر توبه و استغفارِ انسان به حساب می‌آید و حال آن که خداوند به طور عام، گناهکاران را به سوی خویش دعوت فرموده و آنها را امر به توبه کرده‌است.

خداوند در آیه‌ی 25 سوره‌ی شوری خودش را قبول کننده‌ی توبه توصیف می‌فرماید:

« وَ هُوَ الَّذی یَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبادِهِ وَ یَعْفُوا عَنِ السَّیِّئاتِ وَ یَعْلَمُ ما تَفْعَلُونَ.»

 «او کسی است که توبه را از بندگانش می‌پذیرد و بدی‌ها را می‌بخشد، و آنچه را انجام می‌دهید می‌داند.»

 تامل در محتوای آیه‌ی شریفه 53 سوره‌ی زمر برای رهایی از یأس و ناامیدی در امر توبه کافی است‌‌؛ چرا که خداوند در امید بخش‌ترین آیه می‌فرماید:

«قُلْ یا عِبادِیَ الَّذینَ أَسْرَفُوا عَلی‏ أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللّهِ إِنَّ اللّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمیعًا إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحیمُ»،«بگو: ای بندگان من که بر خود اسراف و ستم کرده اید! از رحمت خداوند نومید نشوید که خدا همه گناهان را می‌آمرزد، زیرا او بسیار آمرزنده و مهربان است»

قرائن قابل تأملی در این آیه  آمده‌است از جمله:

خطاب ( یا عِبادِیَ)،

جمله ( لا تَقْنَطُوا )،

جمله ( إِنَّ اللّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ)

همه‌ی اینها صراحتا دلالت بر این امور دارد:

1.نهی از نومیدی و حرام بودن یأس از آمرزش خداوند.

2.عمومیت  آمرزش الهی نسبت به تمام گناهان.

3.خداوند با کلمه‌ی( جَمیعًا) این عمومیت را به اتمام رسانده است.

و در پایان آیه دلیل آمرزش همه‌ی گناهان از جانب خداوند را بخشاینده و مهربان بودنِ خداوند دانسته است.

ابزار توبه حقیقی:

نکته‌ی مهم و قابل توجه دیگر که لازم است بعد از رفع یأس و نومیدی به آن توجه نمود کیفیت و لوازم توبه‌ی صحیح است.

آنچه به عنوان شرایط توبه در روایات آمده‌است عبارت است از:

1.ندامت و پشیمانی از گناه

2.عزم و تصمیم جدی بر ترک گناه.

3.عدم بازگشت و ارتکاب مجدد آن.

4.جبران مافات(جبران عملی):

 یعنی اگر گناه حق الناس بوده، بایستی رضایت آن شخص را تحصیل نماید.

و اگر گناه از حق الله است، از ارتکاب مجدد آن خودداری نماید و چنانچه اعمالی را ترک نموده که قضا و یا کفاره دارد، آنها را جبران نماید.

 با توجه به رحمت واسعه‌ی الهی، آدمی نباید در انجام توبه تأخیر انداخته و جرأت بر گناه داشته باشد؛ چرا که هیچ کس از لحظه ی مرگ خویش مطلع نیست.

به علاوه اینکه غرق شدن در گناه و اصرار بر آن، توفیق توبه را از انسان سلب نموده و چه بسا فرد هیچ گاه موفق به انجام توبه نشود.

ضمن اینکه توبه از برخی گناهان نیازمند جبران عملی است و زمان زیادی را باید به آن اختصاص داد و در آخر عمر چنین فرصتی برای جبران مهیا نمی‌شود.

بنابراین بدون شک توبه امری فوری است؛ به این معنا که به محض صادر شدن گناهی از انسان، قبل از آن که آثار آن در قلبش ماندگار شود و محو آن غیر ممکن گردد ضرورت دارد.

اگر چه در همه‌ی زمان‌ها و مکان‌ها امکان توبه و بازگشت به طریق‌الی‌‌الله وجود دارد و هر فردی در هر زمانی از شبانه روز، در هر شرایطی قرار بگیرد ( به جز لحظه مرگ و دیدن نشانه‌های آن)  می‌تواند توبه نموده و باب توبه برای او باز است؛ منتهی خداوند به دلیل لطفی که بر بندگان خویش دارد به برخی از زمان‌ها و مکانها قداست و شرافت خاص و ویژه‌ای عطاء نموده‌است.

بنابراین به جهت قداستی که آن زمان یا مکان از آن برخوردار است؛ نگاه خاص و ویژه‌ای به بندگان خویش داشته تا جایی که انجام اعمال عبادی در آنها ثواب مضاعفی دارد.

 این زمان‌ها و مکان‌های مقدس و شریف در واقع ظرفی هستند که زمینه را برای ریزش باران رحمت الهی فراهم می‌آورند.

ازجمله این زمانهای مقدس، ماه مبارک رمضان است. در این ماه باب رحمت الهی  گشوده می‌شود و بستری برای ریزش رحمت الهی فراهم می‌آید.

بنابراین لازم است انسان در صورت انجام  تخطی از فرامین الهی به این نکته توجه داشته باشد که در شریعت الهی از باب رحمت الهی بن‌بست وجود ندارد و انسان در هر کجای این مسیر می تواند مسیری را که به خطا رفته بازگشته و به مسیر الهی باز گردد.

ماه مبارک رمضان و در رأس آن لیالی قدر بهترین تقاطعی است که ما می‌توانیم از جاده‌ی گناه بازگشته و دور بزنیم؛ زیرا در این ماه مبارک انجام اعمال عبادی و توبه و بازگشت از گناه به سهولت انجام می‌گیرد و از ارزش ویژه و بالایی نیز برخوردار است.

هرچند امکان توبه‌ی انسانها در ماه‌های دیگر نیز وجود دارد؛ ولی توفیق انجام  توبه در ماه مبارک رمضان به دلیل وجودِ ماهِ رحمت و غفران الهی بیشتر است.

ماه مبارک رمضان همچون کاتالیزوری عمل نموده و زمینه را برای هموارکردن مسیر بازگشت و توبه حقیقی فراهم می سازد.

انسان با توبه حقیقی است که ظرف وجودیِ خویش را از گناه خالی نموده و امکان بهره‌وری هر چه بیشتروبهتر را از فیوضات ماهِ رحمت و مغفرت الهی فراهم می‌کند.

 افزون بر اینکه این فرصت طلایی و استثنایی محدود است و چنانچه از آن بهره کافی بُرده نشود به زودی از دست خواهد رفت و مجددا شرایط عادی جایگزین شرایط خاص و ویژه خواهد شد.

انسان در شرایط عادی برای پیدا کردن توفیق توبه و بازگشت لازم است مسیری بس طولانی را بپیماید و زحمات زیادی را متحمل بشود و چه بسا موفق به توبه نشود.

بر ما انسانهاست که از این فرصت ویژه بهار بندگی نهایت بهره را ببریم؛ قبل از آن که فرصت الهی پایان‌پذیرد.

 

مریم رمضان قاسم

لینک مطلب در خبرگزاری رسا

چگونگی بهره‌مندی از شب‌های قدر

 

 

خداوند انسان را خلق کرد تا او را به کمال و سعادت برساند و باران رحمت و مغفرت خویش را بر قلب او نازل کند؛ اگرچه انسان در تمام ایام سال، از رحمت الهی بهره‌مند می‌شود، اما در برخی از ماه‌ها از جمله رجب و شعبان و رمضان این رحمت دو چندان می‌گردد.

یکی از شب‌های پر فضیلت ماه رمضان شب قدر است که برابر با هزار ماه است. شب قدر را شب سرنوشت و تقدیر نیز می‌نامند؛ چرا که سرنوشت یکساله‌ی انسان در این شب‌ها رقم می‌خورد.

شب قدر اوج رحمت الهی است و خداوند در این شب‌ها مهمان‌نوازی ویژه‌ای برای بندگانش دارد.

جایگاه و اهمیت شب قدر

در مورد اهمیت و جایگاه شب قدر همین بس که در قرآن و روایات درباره‌ی آن صریحاً سخن گفته شده است؛ آنجا که خداوند در آیات ۲ و ۳ سوره‌ی قدر می‌فرماید: «وَ مَا أَدْرَاکَ مَا لَیْلَةُ الْقَدْرِ؛ و از شب قدر چه آگاهت کرد.» «لَیْلَةُ الْقَدْرِ خَیْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ؛ شب قدر از هزار ماه ارجمندتر است.»

۱. شب مقدرات

در شب قدر مقدرات یک ساله‌ی انسان رقم می‌خورد؛ چنانچه در حدیث آمده است: «التَّقدیرُ فی لَیلَةِ تِسعَ عَشرَةَ و الإبرامُ فی لَیلَةِ إحدی و عِشرینَ و الإمضاءُ فی لَیلَةِ ثلاثَ و عِشرینَ؛ مقدّرات در شب نوزدهم تعیین، در شب بیست و یکم تأیید و در شب بیست و سوم ماه [رمضان] امضا می‏‌شود.» (الکافی، ج ۴، ص ۱۵۹)

۲. شب نزول ملائکه و روح

در این شب به اذن پروردگار ملائکه نازل می‎شوند.

«تَنَزَّلُ الْمَلَائِکَةُ وَالرُّوحُ فِیهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ کُلِّ أَمْرٍ؛ در این شب فرشتگان و روح (یعنی جبرئیل) به اذن خدا (بر مقام ولایت نبی و امام عصر (عج)) از هر فرمان و دستور الهی نازل می‌شوند (و سرنوشت و مقدرات خلق را نازل می‌گردانند.»(آیه ۴ سوره قدر)

در حدیثی از امام صادق ( علیه‌السلام) پرسیدند: آیا روح همان جبرئیل است؟ فرمود: جبرئیل از ملائکه است و روح برتر از ملائکه است. سپس این آیه را تلاوت فرمودند: تَنَزَّلُ الْمَلائِکَةُ وَ الرُّوحُ‌ ... با نزول فرشتگان بر قلب پیامبر و امام معصوم در شب قدر، ارتباط زمین با آسمان، مُلک با ملکوت و طبیعت با ماوراء طبیعت برقرار می‌شود.

۳. شب بخشش گناهان

در این شب انسان می‌تواند باب توبه و رحمت الهی را به روی خود بگشاید. از گناهانی که انجام داده طلب مغفرت نماید و از خداوند بخواهد تا به او توفیق عبادت و بندگی و دوری از گناهان بدهد و همچنین روح و باطن خویش را با شستشو در دریای رحمت الهی جلا دهد.

امام باقر(علیه‌السلام)در این‌باره می‌فرماید: «مَن اَحیی لَیلَهَ القَدرِ غُفِرَت لَهُ ذنوبُهُ؛ هرکس شب قدر را احیاء بدارد، گناهانش بخشیده می شود.» (وسایل الشیعه، ج۴، ص۳۶۴)

۴. شب سلام و تهنیت

«سَلَامٌ هِیَ حَتَّیٰ مَطْلَعِ الْفَجْرِ؛ این شب (رحمت و) سلامت و تهنیت است تا صبحگاه.» (آیه ۵ سوره قدر)

در تفسیر المیزان در مورد آن بیان شده است که مراد از «سَلامٌ» در این آیه، لطف و عنایت ویژه‌ی الهی نسبت به بندگان در شب قدر است که سلامت و رحمت و برکت را به دنبال دارد و باب نقمت و عذاب را می‌بندد؛ زیرا کید و وسوسه‌ی شیطان در آن شب مؤثر واقع نشود.

چگونگی بهره‌مندی از شب‌های قدر

۱. از آن جایی که شب‌های قدر اهمیت و ارزش بالایی دارد، انسان باید به منظور بهره‌مندی ویژه ازاین شب‌ها در طول سال و چه بسا در این شب‌ها در خودش آمادگی درونی و باطنی فراهم نماید و با دعا و استغفار و بخشیدن دیگران به طهارت باطنی برسد.

۲. در این شب‌ها فرصت ایجاد شده را غنیمت شمارد و با توجه قلبی به ساحت مقدس امام زمان(عج) با ایشان ارتباط بگیرد و در دعاهای خویش ظهور آن حضرت را از خداوند بخواهد.

۳. در این شب‌ها سعی شود که توجه به مسائل مادی و بحث در این موارد کمتر شود و تمرکز بر روی مسائل معنوی جایگزین آن گردد.

۴. باید در طول روز تلاش و توجه کند که در این شب‌ها بیدار بماند؛ اما بیداری ظاهری اگرچه مطلوب است، مهم بیداری درونی و بیداری از خواب غفلت نسبت به اصل خلقت، مقام امامت و ولایت است.

بنابراین با توجه به اهمیت و ارزش و برکاتی که این شب‌ها دارد، باید سعی شود که هر چه بهتر و بیشتر زمینه‌ی بهره‌مندی از این شب‌ها را فراهم نمود.

خدیجه محمدجانی

لینک مطلب در خبرگزاری حوزه

رمضان چگونه در رقت قلب انسان مؤثر است؟

 

 

خداوند هدایت انسان را بر خود لازم دانسته و ابزارهای گوناگونی برای هدایت بشر فرستاده است. یکی از طرق هدایت انسان، ماه مبارک رمضان است تا در سایه این ماه پربرکت به مقام وَیَرْضَی بِهِ عَنَّا برسیم و او این‌گونه از ما راضی گردد.

پیامبر نیز ماه مبارک رمضان را شهر الله خواندند و در خطبه خویش ارزش این ماه را این‌گونه متذکر شدند:

«قَدْ أَقْبَلَ إِلَیْکمْ شَهْرُ اللَّهِ بِالْبَرَکةِ وَالرَّحْمَةِ وَالْمَغْفِرَة. (بحارالانوار، ج 93، باب 46، ص 356)

همانا ماه خدا، همراه با برکت و رحمت و آمرزش، به شما روی آورده است».

شهر خدا بودن این ماه و منسوب بودنش به خدا ایجاب می‌کند تا رحمت الهی در این ماه افزون گردد. همان‌گونه که شَهْرَ الطَّهُور بودن این ماه یعنی ماهی که پاک‌کننده است ایجاب می‌کند تا انسان راحت‌تر از آلودگی‌های گناه پاک شود. البته شرط بهره‌مندی از این رحمت، تسلیم شدن در برابر خداوند و دستورات و تکالیف الهی است.

یکی از ویژگی‌هایی که به‌طور فطری در وجود انسان به ودیعه نهاده شده، ویژگی رقت قلب است. منظور از رقت قلب کیفیتی نفسانی و احساسی درونی است که در شرایط خاص بر وجود انسان عارض شده و به‌وسیله کنش‌هایی چون اشک و گریه و غم و ناراحتی نمود پیدا می‌کند. رقت قلب از عواطف انسانی ما سرچشمه می‌گیرد و نقطه مقابل آن قساوت قلب است. کسی که قسی‌القلب باشد از هیچ امری محزون نمی‌گردد؛ اتفاق‌ها و گرفتاری‌های دیگران برایش معنایی ندارند و از کنار تمام مردم بی‌تفاوت رد می‌شود.

در معرفی ماه رمضان در روایت می‌خوانیم: «رَقَّتْ فِیهِ الْقُلُوبُ، وَ قَلَّتْ فِیهِ الذُّنُوبُ» یعنی ماهی که در آن ماه دل‌ها رقت پیدا می‌کنند و گناهان کاهش می‌یابند. بنابراین ماه رمضان می‌تواند قلب انسان را رقیق کند و او را به خود آورد. منظور این است که احکام این ماه به‌گونه‌ای تعبیه‌شده که می‌تواند موانع رقت را از بین ببرد. اما این ماه چگونه می‌تواند در رقت قلب انسان مؤثر باشد؟

یکی از اموری که آدم‌ها را نسبت به یکدیگر سنگدل می‌کند پرخوری است. شما هم بسیار شنیده‌اید که می‌گویند سیر، خبر از گرسنه ندارد. این تعبیر بدین معناست که انسانی که شکمش سیر باشد و غم نان نداشته باشد توانایی درک گرسنگان را نیز ندارد و این عدم درک، او را قسی القب می‌کند. هرچقدر پرخوری افزون گردد، قلب قسی‌تر می‌شود و درک انسان نسبت به هم‌نوع ضعیف‌تر. ماه رمضان تمرین کم خوردن است تا از این راه، قلب، رقت را تمرین کند و دست از قساوت بردارد.

از دیگر اموری که می‌تواند در تقویت رقت قلب مؤثر باشد، تضرع است. تضرع رو آوردن به‌سوی خداوند است با اشک و آه. غفلت‌های متعدد در زندگی روزمره در طول سال ممکن است شرایط تضرع و خلوت باخدا را کم‌رنگ نماید. اما ماه رمضان فرصت تضرع و استغفار را برای انسان فراهم می‌آورد. آدمیزاد در رابطه‌اش با خداوند مسئله‌هایی دارد که با پرسه زدن در کوچه و خیابان‌های حقیقی و مجازی از پس حل کردنش برنمی‌آید و تنها خلوت باخدا است که می‌تواند این گره‌ها را باز کند و رقت را برای قلب مؤمن به ارمغان بیاورد.

خداوند در قرآن می‌فرماید:

«فَلَوْلا إِذْ جَاءهُمْ بَأْسُنَا تَضَرَّعُواْ وَلَـکن قَسَتْ قُلُوبُهُمْ؛ (انعام، 43)

پس چرا هنگامی‌که مجازات ما به آنان رسید، تضرع نکردند؟ علتش این بود که دل‌هایشان قساوت پیداکرده بود.»

طبق این آیه خداوند علت عدم تضرع را قساوت قلب معرفی می‌نماید؛ پس برای رفع قساوت قلب باید از تضرع کمک گرفت و رمضان فرصتی برای تضرع بیشتر به درگاه الهی‌ست.

اینکه افراد دلشان به حال هم نمی‌سوزد، اشکشان جاری نمی‌شود و با خنده در نگاه، به هر غمی می‌نگرند، با هیچ معیاری جز قساوت همخوانی ندارد. رمضان سخاوت خداوند در بذل رقت قلب به مؤمنین را، به منصه ظهور می‌رساند و خوش بر احوال آن‌ها که باروحشان وارد معامله باخدا می‌گردند.

زهرا ابراهیمی

لینک مطلب در ندای اصفهان

 

شرم ابدی

 

ویژگی مسئولیت‌پذیری و اولویت‌بندی در حادثه کربلا به‌زیبایی به منصه ظهور رسید. آن‌ها که در رکاب امام به شهادت رسیدند، فضیلت مسئولیت‌پذیری را به اوج رساندند؛ برخی نیز همچون طرماح‌بن‌عدی به دلیل عدم وقت‌شناسی برای انجام مسئولیت و عدم‌اولویت‌بندی، توفیق شهادت درراه امام را به‌راحتی از دست دادند.عقیده انسان زمانی از اصالت برخوردار خواهد بود که انسان برای رسیدن به آرمان‌های مبتنی بر آن عقیده از بذل جان خویش دریغ نکند.طرماح در طول مسیر کربلا به امام حسین علیه‌السلام ملحق شد. امام حسین علیه‌السلام دنبال کسی بود که به راه و مسیر آشنا باشد. بخت درِ خانه طرماح را زده بود. او راه‌بلد بود. جلو افتاد و کاروان در پی او.خداوند فرصتی به طرماح بخشیده بود. حالا وقتش رسیده بود که به اعتقادش عمق ببخشد و در راه حسین آماده شهادت شود.نمی‌دانم از کِی و از کجا اضطراب و تشویش‌های درونی دست از سر طرماح برنداشت. این را که تاریخ ننوشته است؛ اما شاید هزار بار با دلش خلوت کرده باشد. شاید هزار بار در لاک اندوه و تردید فرو رفته باشد. شاید هزار بار مچاله شده باشد. طرماح می‌توانست در منتهای درخشش، شهید عزیزی از شهدای کربلا باشد؛ اما حقیقت عریانی که تاریخ از او به نمایش می‌گذارد، این است که او با تصمیمش معنای خویشتن را در زندگی از دست 

داد.او میانه راه اجازه طلبید برای بازگشتن. می‌خواست به قبیله‌اش و خانواده‌اش سری بزند و بازگردد. او رفت. به خانواده‌اش رسیدگی کرد. حسین و خانواده‌اش را تنها گذاشت. نرفت که نیاید. رفت که بازگردد و بازگشت. به «عذیب الهجانات» که رسید، خبر شهادت امام را شنید. غمگین شد. گریست. اما چه سود. او فرصت پرواز را از دست‌ داده بود. طرماح‌بن‌عدی پله‌های نردبان کم‌سعادتی را بی‌محابا تا پله آخر بالا رفت.کاش کسی به او می‌گفت طرماح نرو. کاش کسی بود و به او حالی می‌کرد که با رفتنت برای همیشه در تاریخ، خود را در معرض تبعید قرار خواهی داد و برچسب مردودی از امتحان کربلا تا ابد به روی پیشانی‌ات خواهد ماند.طرماح‌بن‌عدی سخاوتمندانه سعادت اخروی خویش را با دنیا تاخت زد؛ غافل از این‌که سهم برگ‌های کتاب تاریخ از رفتنش برای همیشه حزن و خجالت بود و دیگر هیچ و ما را هر یک درون خویش، طرماحی هست که شاید تشویقمان کند به بازگشتن، به نماندن، به صبور نبودن.ادعای حضور حسین در بندبند وجود ما زمانی به اثبات می‌رسد که تاب ایستادگی داشته باشیم و بدانیم که تقریر این عشق با تقلیل مرارت هم‌خوانی ندارد. عشق، مرارت و سختی دارد و بهانه‌های رنگ‌ورورفته و نخ‌نما نمی‌تواند کوتاهی ما را در پذیرش مسئولیت توجیه کند. امیرالمؤمنین علیه‌السلام می‌فرمایند: «مَنِ اشْتَغَلَ بِغَیْرِ الْمُهِمِّ، ضَیَّعَ الْأَهَمَّ»؛ یعنی کسی که مشغول کارهای غیرمهم شود، کارهای مهم‌تر را ضایع می‌کند.به‌راستی چه چیزی می‌توانست مهم‌تر از دفاع از امام خویش باشد، در شرایطی که تعداد یاران امام محدود بود؟! و اکنون نیز چه چیزی می‌تواند بااهمیت‌تر از توجه به امام زمان حضرت ولی‌عصر عجل‌الله‌تعالی‌فرجه باشد، در شرایطی که جهان تشنه حضور ایشان است؟!

 

 

زهرا ابراهیمی

لینک مطلب در اصفهان زیبا