به چه کمکی، کمک‌های مؤمنانه می‌گویند؟
چند سالی است ماه مبارک رمضان که به نیمه می‌رسد، به یمن ولادت کریم اهل‌بیت علیه‌السلام سفره‌های کرامت رنگ و بوی تازه‌ای به خود می‌گیرد و عطر نان تازه‌اش مشام جان را می‌نوازد. به برکت این روز در بعضی نانوائی‌های سطح شهر، نان رایگان هم توزیع می‌شود. چه ایده‌ی خوبی است و چقدر زیباست که پس از ۱۴۰۰ سال در این عصر رسانه، هنوز سنت امامان بزرگواری که کیسه‌های نان بر دوش می‌گذاشتند و به محله‌های نیازمند می‌رفتند، در بین شیعیان‌شان جاری است. مخصوصاً در این یک‌سال اخیر که به دلیل اوضاع نابسامان اقتصادی و شیوع بیماری کرونا، کمک‌های مؤمنانه جان گرفته‌اند.
کمک‌های مؤمنانه! چه عنوان با مسمایی! به‌راستی به چه کمکی، کمک‌های مؤمنانه می‌گویند؟ کمک کردن باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد تا لقب مؤمنانه به خود بگیرد؟ خوب است سری به قرآن بزنیم و از زبان شیوای قرآن، ویژگیهای یک کمک مؤمنانه را بیان کنیم. خداوند متعال می‌فرماید:
«الَّذینَ یُنْفِقُونَ أَمْوالَهُمْ فی سَبیلِ اللَّهِ ثُمَّ لا یُتْبعُونَ ما أَنْفَقُوا مَنًّا وَ لا أَذیً لَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبّهِمْ وَ لا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُونَ»
کسانی که اموال خود را در راه خدا انفاق می‌کنند سپس به دنبال انفاقی که کرده‌اند منت نمی‌گذارند و آزاری نمی‌رسانند، پاداش آنها نزد پروردگارشان (محفوظ) است و نه ترسی دارند و نه غمگین می‌شوند.( بقره ۲۶۲)
آری! کمک مؤمنانه یعنی کمک بی‌منت، با حفظ شخصیت و آبروی انسان‌های شریف و شایسته‌‌تر این است که اگر بتوانیم کمک‌مان را مخفیانه انجام دهیم، تا هم ما گرفتار ریا نشویم و هم عزت و آبروی بندگان عزیز خدا حفظ شود. همان‌گونه که امامان ما عمل می‌کردند. با همان شیوه.
امام حسن مجتبی علیه‌السلام گاهی اصلأ اجازه نمی‌دادند سائل، نیازش را به زبان بیاورد؛ گاهی از روزنه‌ی درب خانه کیسه‌ی طلا را به او می‌بخشیدند، تا سائل صورت امام را نبیند و شرمنده نشود. زمانی هم به درخواست کننده توصیه می‌کردند: خانه‌ی کریم را نشانه کن تا اگر دوباره دشمن فقر به سویت آمد ما را محرم خود بدانی.
از زیبایی‌های دیگر کمک مؤمنانه، بخشیدن از بهترین نعمت‌هایی است که خداوند متعال به ما عطا فرموده است. همان چیزی که اگر به خودمان ببخشند، خوشحال می‌شویم و اگر آن را دوست نداریم، پس شایسته‌ی انفاق نیست.
چرا که خداوند متعال می‌فرماید:
«لَنْ تَنالُوا الْبِرَّ حَتَّی تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَ وَ ما تُنْفِقُوا مِنْ شَیْءٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَلیمٌ.»
هرگز به نیکى دست نمىیابید، مگر آنکه از آنچه دوست دارید، (در راه خدا) انفاق کنید و بدانید هر چه را انفاق کنید، قطعاً خداوند به آن آگاه است(آل‌عمران ۹۲)
آری، پذیرش انفاق از سوی خداوند متعال نعمتی است برای انفاق کننده. پس خوب است که قدر آن را بدانی و در کم و کیف آن کوتاهی نکنی. چه‌بسا برگ زردی روی آب، کشتی صد مورچه شود.
گاهی هم پیش می‌آید که به چیزی نیاز داری، اما وقتی می‌بینی هم‌نوعت بیشتر به آن نیاز دارد، ایثار می‌کنی تا شادی را در صورتش ببینی و دلت آرام گیرد. انفاقی که از روی محبت و دوستی باشد، توصیه‌ی قرآن است و این نوع بخشش، انسان را در زمره‌ی نیکوکاران قرار می‌دهد.
گاهی انسان چیزی برای بخشیدن ندارد، اما می‌داند، کلام گرمش، نگاه مهربانش، محبت، هم‌دلی و هم‌دردی‌اش لبخندی بر لبی می‌نشاند و گره‌ای از ابرویی باز می‌کند.
انفاق نیز می‌تواند، بذل علم و دانش و تجربه باشد. راهی را به کسی نشان دادن، مشکل علمی دانش‌آموزی را حل کردن و مشورتی برای یک انتخاب درست دادن.
همه‌ی آنچه در قرآن می‌خوانی، در زندگی امام حسن مجتبی علیه‌السلام به روشنی می‌بینی. وجودی سرشار از گذشت، بخشش، مهربانی، صبر و حسن‌خلق.
آری، خوش خلقی، گذشت و بخشش‌هاست که نیاز امروز جوامع بشری است. همین خوبی‌ها و بزرگ‌منشی‌هاست که زندگی اجتماعی را شیرین و لذت‌‌بخش می‌کند و چتر آرامش را بر سر جامعه می‌گستراند.
چه خوب است که گاهی هم به بهانه‌ی ولادت یا شهادت ائمه علیهم‌السلام به سیره‌ی رفتاری ایشان سری بزنیم و سعی کنیم تا اخلاق و رفتار کریمانه‌شان را، در زندگی‌های پر تلاطم امروزمان جاری کنیم.
نیره تسلیم
لینک مطلب در ندای اصفهان
