درخت مذاکره از نوع بده و نستان
درخت مذاکره از نوع بده و نستان
کشاورز درخت میوه را می کارد و به خوبی از آن مراقبت می کند تا از میوه های شیرین و آبدارش بهره مند گردد. درخت برجام هم کاشته شد، مراقبتهای ویژه‌ای از سوی ایران برای رشد و ثمر بخشی اش انجام گرفت؛ ولی از میوه و ثمره‌اش خبری نشد؛ گویا برجام از ابتدا درخت بی باری بوده که به عنوان درخت میوه جلوه‌اش دادند و نهالش را کاشتند تا ریشه کند و عمق یابد. ریشه‌هایش در ذهن بعضیها چنان ریشه دوانده و عمق یافته که خواهان بزرگتر کردن این درخت بی ثمر با امضاء برجام‌های دیگر هستند. به واقع طرح مذاکره آن هم از نوع بده و نستان با برجام ریخته شد و حالا برخی می خواهند ادامه اش بدهند افرادی که فقط از مذاکره میزش را می شناسند و لاغیر.
در دورانی زندگی میکنیم که ارتباط با دورترین کشورهای دنیا هم به آسانی میسر است. در عصری چنین پیشرفته مسلما نمی توان دم از عزلت نشینی و بی نیازی کامل از سایر کشورها زد؛ در اسلام نیز چنین روشی مطرح نشده است. دین مبین اسلام دینی است که مسلمانان را به صلح و زندگی مسالمت‌آمیز در کنار یکدیگر و غیر مسلمانان دعوت کرده است. خداوند در قرآن در این باره میفرماید:
«لَا یَنْهَاکُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِینَ لَمْ یُقَاتِلُوکُمْ فِی الدِّینِ وَلَمْ یُخْرِجُوکُمْ مِنْ دِیَارِکُمْ أَنْ تَبَرُّوهُمْ وَتُقْسِطُوا إِلَیْهِمْ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُقْسِطِینَ؛خدا شما را از آنان که با شما در دین قتال و دشمنی نکرده و شما را از دیارتان بیرون ننمودند نهی نمی‌کند که با آنان نیکی کنید و به عدالت و انصاف رفتار نمایید، که خدا مردم با عدل و داد را بسیار دوست می‌دارد.»(ممتحنه/8)
البته این دیدگاه تا زمانی پابرجاست که طرف مقابل قصد دشمنى و توطئه نداشته باشد. زیرا صراحتا در قرآن بیان شده است که اگر گروهی یا کشوری بر علیه مسلمانان توطئه و دشمنی کند، مسلمانان موظفند از آنها بیزاری جویند و اعلام برائت کنند همان کاری که ملت مسلمان ایران با پیروزی انقلاب در قبال اسرائیل در پیش گرفت. با این اوصاف تعامل و مذاکره با سایر کشورها درصورتی که قصد دشمنی و توطئه نداشته باشند هیچ ایرادی ندارد. اما در اسلام برای ارتباط، مذاکره و قرارداد با غیرمسلمان، شرایطی تعیین شده تا نتیجه ی مذاکرات چیزی شبیه عهدنامه ترکمانچای، گلستان و سعدآباد نگردد و بخشی از این سرزمین یا دست آوردهای علمی و صنعتی اش از دست نرود.
ازجمله‌ی این شرایط، حفظ عزت و استقلال کشور و عدم تسلّط کفّار بر مؤمنان است، همانطور که خداوند در قرآن میفرماید:
« …وَلَنْ یَجْعَلَ اللَّهُ لِلْکَافِرِینَ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ سَبِیلًا؛ …و خداوند هیچ گاه برای کافران نسبت به اهل ایمان راه تسلّط باز نخواهد نمود.»(نساء/141)
تمام شرایطی که اسلام در این زمینه مطرح کرده است، زمانی معنا می یابد که دشمنی و توطئه ی دشمن برای شما محرز نباشد ولی وقتی به صورت علنی دشمنی و توطئه آنها همچو آمریکا مشخص باشد؛ تعامل و مذاکره از نظر هیچ کس عاقلانه نیست. کسانی که بر طبل چنین مذاکره ای میکوبند، چیزی از اصول مذاکره چه در اسلام چه در جامعه‌ی بین الملل نمی دانند. در حقیقت پیش کشیدن بحث مذاکره با کشوری که هدفش تسلط است نه مذاکره ی عادلانه، کاری صرفا تبلیغاتی است و هدف از طرح آن سرگرم کردن مردم و پنهان کردن کم کاریها و ناتوانی در اداره امور جامعه است.
زهرا باغبانان
