امام حسن مجتبی (ع) و تدبیر

امام حسن مجتبی (ع) و تدبیر

سلام بر آن سلاله‌ی هستی؛ سلام بر آن آینه‌ی‌ حُسن ازلی؛ سلام بر آن سبط اکبر پیغمبر؛ سلام بر آن خنده‌های صبح سحرماه ‌رمضان که با تولدش برکت را بر سر سفره‌ی همه‌ی روزه‌داران مهمان کرد.

سلام بر آن لؤلؤ سبز دو دریا که خدای بی همتا، از تلاقی دو دریا (علی و فاطمه) پای حسن را به جهان گشود.

همچنان که خداوند هم در نغمه‌های عاشقانه‌اش در سوره الرحمن آیه ۲۲ می‌فرماید: مَرَجَ الْبَحْرَیْنِ یَلْتَقِیَانِ

دو دریای مختلف را در کنار هم قرار دادیم، زیرا آب شور و شیرین به هم تجاوز نمی‌کنند، و عدم تجاوز با عدل سازگاری بیشتری دارد.

بعد از آن می ‌فرماید: یخرج منهما اللؤؤ والمرجان آری... اگر عدالت بود و تجاوزگری نبود، زیبائی‌ها پدیدار می‌گردد.

امام صادق علیه‌السلام نیز در بیان این آیه می‌فرمایند: علی و فاطمه علیهماالسلام این دو دریای عمیقی هستند که هیچ یک بر دیگری تجاوز نمی‌کند و از این دو دریا، لؤلؤ و مرجانی چون حسن و حسین علیهماالسلام خارج می‌شود.

امام حسن مجتبی علیه‌السلام نه تنها در چهره، بلکه در خلق‌وخوی، آینه‌ی تمام نمای پیغمبر بود.

امام حسن مجتبی(ع) صلح را به عنوان بهترین حربه در مقابل معاویه به خاطر حفظ اسلام و مصالح عالی جامعه‌ی اسلامی تدبیر کردند.

از طرف دیگر معاویه برگه‌ی سفید امضایی را نزد امام فرستاد تا هر آنچه می‌خواهد در آن بنویسد؛ امام هم نهایت استفاده را از این موقعیت بردند و موضوعات مهم و استراتژیکی که منجر به خلع سلاح شدن معاویه می‌گردید را در آن درج کردند که مفاد بیاناتشان از این قرار بود:

    

اول اینکه: امام حسن علیه‌السلام حکومت و زمامداری را به معاویه واگذار کند، مشروط به آنکه معاویه طبق قرآن و روش پیامبر صلی الله علیه و آله رفتار کند.

دوم اینکه: بعد از معاویه، خلافت از آنِ حسن بن علی‌ علیه‌السلام خواهد بود و معاویه حق ندارد کسی را به جانشینی ایشان انتخاب کند.

سوم اینکه: بدعت ناسزاگویی و لعن به امیرالمؤمنین علیه‌السلام در حال نماز باید متوقف گردد و از علی علیه‌السلام جز به نیکی یاد نشود.

چهارم اینکه: بیت‌المال کوفه باید زیر نظر امام حسن علیه السلام مصرف شود.

پنجم اینکه: همه‌ی آحاد مردم، به خاطر فعالیت‌هایی که بر ضد حکومت معاویه داشته‌اند باید از آزارهای معاویه در امان بمانند.

ششم اینکه: اموالی که از بیت‌المال در دست شیعیان علی علیه‌السلام است از آنها پس گرفته نشود ومعاویه هم متعهد شود که تمام مواد صلح را دقیقا اجرا کند.

     

امام حسن مجتبی علیه‌السلام در میان آن همه فسق و فجور، یعنی جایی که هدف حرکت انسان به سمتی غیرالهی تغییر مسیر داد، در چنین شرایطی یک  مهندسی معکوس بسیار زیبا طراحی کردند و قهرمانانه‌ترین نرمش تاریخ، یعنی بهترین انتخاب را انجام دادند و در حقیقت صلح را پذیرفتند و در این راستا چه خون دلها خوردند، تا خونِ دین بجوشد.

با این همه مصائبی که بر سراسلام آمده، به‌راستی چقدر ما در زندگی‌های روزمره‌ی خود از منش و سیره‌ی این بزرگواران پیروی می‌کنیم؟

 به عنوان مثال در این اوضاع و شرایط سخت اعم از حضور دشمنان داخلی و خارجی چه وظیفه‌ای داریم؟ ملاک و معیارمان برای انتخابات ۱۴۰۰ چیست؟

صلح حماسیِ امام حسن مجتبی علیه‌السلام به ما درس عمل به تکلیف و تبعیت از وظیفه می‌دهد.

همان طور که رهبر انقلاب می فرمایند:

البته مردم باید تلاش کنند و دنبال اصلح بگردند.

ایشان ملاک و معیار اصلح بودن را اینگونه بیان می‌کنند:

     

۱. متدین بودن

۲. صداقت و صمیمیت با مردم و دلسوزی برای مردم

۳. طرفدار مستضعفین و ضعفا بودن، کسی که به این عرصه پا می‌گذارد بداند ضعف‌ها و نقص‌ها در کشور است باید رفعِ محرومیت کند.

۴. نماینده باید خدوم، با کفایت، و جوانگرا باشد و به جوانان ایمان داشته باشد.

۵. پیگیر مبارزه عملی با فساد باشد.

۶. دارای روحیه‌ی شجاعت باشد.

۷. داشتن قصد خدمت، به جای قصد تصاحب قدرت و ثروت.

پس ملاک برای انتخابمان باید براساس معیار حق باشد و زمانی که ملاک انتخابمان را حق قرار دهیم، دیگر از هیچ کسی کورکورانه و یا از روی چشم‌ و هم‌چشمی تبعیت نمی‌کنیم.

جان کلام اینکه اگر جامعه به سمت انتخاب درست واصلح حرکت نکند، نه تنها شخص اصلح به حکومت نمی‌رسد بلکه زمام امور از دست رهبر جامعه هم خارج می‌شود.

    

سلاله اخلاقی

لینک مطلب درخبرگزاری حوزه

 

انتظاری سازنده

انتظاری سازنده

گل‌های باغ تا چه زمان باید چشم‌ به‌راه بمانند تا سایه‌ی باغبان مهربان را بر سر خود ببینند و از دستان پر مهر او آب حیات بنوشند؟

دل‌های مشتاق بی‌تاب او شده‌اند و هرگاه چنین شود، انتظار به وجود می‌آید. انتظار به معنای چشم به راه بودن و در حقیقت نوعی امید به آینده داشتن است.

در واقع انتظارحالتی نفسانی و صفتی قلبی است که از درون به بیرون سرایت می‌کند و به کارها و تلاش‌های انسان جهت می‌بخشد، و در باطن آن، حرکت و نشاط و شورآفرینی نهفته است.

انتظار امیدبخش بوده، انسان را از توقف و سکون باز می‌دارد، منجر به حرکت انسان می‌گردد، آمادگی فکری و روحی او را بالا می‌برد و نشانه‌هایش در رفتار و ظاهر شخص هویدا می‌شود.

جان کلام اینکه، منتظر کسی است که از وضع موجود راضی نیست و برای وضع بهتر و مطلوب‌تر تلاش می‌کند؛ اما نقطه‌ی مقابل آن یأس و ناامیدی است. یعنی جایی که انسان اهل سکون و توقف است؛ گویی اینکه انگیزه‌ای برای تلاش ندارد.

 انتظار دوگونه است: انتظار سازنده و انتظار ویرانگر یا مخرّب. انتظار سازنده به قول شهید مطهری «انتظاری است که تعهدآور، نیروبخش و تحرک‌آفرین و زمینه‌ساز ظهور حضرت مهدی (عج) است.»

آری انتظار سازنده همان انتظاریست که مورد تأکید قرآن است و در پس این انتظار هدفی وجود دارد. به عنوان مثال خداوند در سوره نور آیه۵۵ می‌فرماید: «وَعَدَ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَلَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ الَّذِی ارْتَضَیٰ لَهُمْ وَلَیُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا ۚ یَعْبُدُونَنِی لَا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئًا ۚ وَمَنْ کَفَرَ بَعْدَ ذَٰلِکَ فَأُولَٰئِکَ هُمُ الْفَاسِقُونَ خداوند به کسانی از شما که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام داده‌اند وعده می‌دهد که قطعاً آنان را حکمران روی زمین خواهد کرد، همان گونه که به پیشینیان آنها خلافت روی زمین را بخشید؛ و دین و آیینی را که برای آنان پسندیده، پابرجا و ریشه‌دار خواهد ساخت؛ و ترسشان را به امنیّت و آرامش مبدّل می‌کند، آنچنان که تنها مرا می‌پرستند و چیزی را شریک من نخواهند ساخت. و کسانی که پس از آن کافر شوند، آنها فاسقانند.»

در تفسیر نمونه در ذیل این آیه آمده است «(هنگامی که) در هر عصر و زمان، پایه‌های ایمان و عمل صالح در میان مسلمانان مستحکم شود، آنها صاحب حکومتی ریشه‌دار و پرنفوذ خواهند شد.» آری؛ شرطِ ایجاد حکومت مهدوی ایمان و عمل‌صالح است، و ما به عنوان یک منتظر موظفیم ایمان و عمل‌صالح را در زندگی خود پیاده کنیم تا بستر لازم برای ایجاد حکومت مهدوی را فراهم نمائیم. همانگونه که خداوند در سوره اعراف آیه ۹۶می‌فرماید: «وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَیٰ آمَنُوا وَاتَّقَوْا لَفَتَحْنَا عَلَیْهِم بَرَکَاتٍ مِّنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ... واگر اهل شهرها و آبادی‌ها، ایمان می‌آوردند و تقوا پیشه می‌کردند، به یقین برکات آسمان و زمین را بر آنها می‌گشودیم. ولی (آنها حق را) تکذیب کردند.»خداوند در این آیه شرطِ نزول برکت‌های مادی و معنوی و برکت‌های آسمانی و زمینی ‌را ایمان و تقوی می‌داند. و منتظر واقعی کسی است که به واسطه ایمان و تقوی به حرکات و رفتار خودش جهت‌دهی کند و بستر انتظار را فراهم کند. چنین انتظاری، انتظار سازنده است.

 انتظار مخرّب زمانی ایجاد می‌شود که برای انسان یک حالت روحی و فکری ایستا ایجاد می‌شود؛ بدین معنا که انسان چشم‌به‌راه صرف باشد. یعنی هیچ‌گونه تلاش و حرکتی نکند. انزواگزینی را پیشه‌ی خود کند، از هرگونه اقدام سازنده ومؤثر برای اصلاح خود و جامعه‌اش پرهیز نماید. چنین انسانی سکوت را پیشه‌ی خود می‌کند و بی‌تفاوتی را عادت خویش قرارمی‌دهد. سازش‌کاری در مسائل جامعه را در اولویت قرار داده واز هرگونه تلاشی برای اصلاح جامعه و زمینه‌سازی ظهور دوری می‌کند.

نکته‌ی دیگری که در باب انتظار می‌توان به آن اشاره نمود این است که انتظار دارای اثرات فردی و اجتماعی است.

 اما انتظار در بعد فردی، برافکار و رفتار انسان تاثیر مستقیم دارد. انسان منتظر به خاطر طولانی شدن غیبت امام عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) به یأس و ناامیدی مبتلا نمی‌شود. از جمله اثرات اجتماعی انتظار نیز این است که انسان منتظر به واسطه‌ی انتظار، سعی در رفع موانع اجتماعی می‌کند. اجتماع خودش را به اصلاح دعوت می‌کند، زمینه ظهور را در اجتماع فراهم می‌کند. امربه معروف و نهی از منکر می‌نماید تاجامعه را آماده‌ی ظهور کند.

 پس انتظار جریان مبارکی است که در تمام مویرگ‌های حیات فرد و اجتماع منتظر جاری است و در همه عرصه‌های زندگی، رنگ الهی به انسان و حیات او می‌بخشد. وچه رنگی از رنگ الهی بهتر و ماندگارتر !!! در بعد اجتماعی، منتظر واقعی نسبت به دیگران، احساس مسئولیت می‌کند. و نکته اصلی اینجاست؛ ما که مدعیّ منتظران ظهور هستیم به چه میزان نسبت به اجتماع خویش حساس هستیم!؟

آیا همواره نسبت به وقایع اجتماعی، سکوت را پیشه می‌سازیم؟! و یا خشم ونفرت خود را نسبت به یک جریان بروز می‌دهیم؛ زیرا کسی که فرهنگ انتظاردر زندگی‌اش ساری و جاری است، ظلمات زمانه بر او حاکم نمی شود و این اولین برکت از برکات انتظار است. چنین کسی بدون آن که به غاری پناه ببرد، در جامعه به وظیفه‌ی خود مشغول است. ولی در عین حال مواظب است تا گرد و غبارِ ظلمانی آخرالزمان بر او ننشیند. همه اینها نشان دهنده‌ی منتظران واقعی است و این‌چنین منتظران واقعی از غیر واقعی، غربال می‌گردند.

سلاله اخلاقی

لینک مطلب در خبرگزاری حوزه

سرمه‌ی سعادت؛تقوا راه کسب هدایت ثانویه

 

 

 

سرمه‌ی سعادت/ تقوا راه کسب هدایت ثانویه

انسان، موجود‌‌ی دوبعدی است. یکی بعد جسمی او و دیگری بعد روحی. ابعاد وجودی انسان اعم از بعد جسمی و روحی، دراثر مواجه‌ شدن با ویروس‌ها دچار اختلال می‌گردد. به عنوان مثال زمانی که جسم در معرض ویروس منحوسی قرار می‌گیرد، اختلال‌هایی در سیستم دفاعی انسان ایجاد می‌شود، و به همین ترتیب نیز روح انسان زمانی که مرتکب گناه می‌شود آسیب‌هایی را متحمل می‌گردد. خداوند برای اینکه روح انسان در مقابل ویروس‌های مهلک ‌‌‌‌‌‌محفوظ بماند، ابزارهای ایمن کننده‌ای برای انسان قرار داده که یکی از آن ابزارها هدایت است. هدایت بر دو گونه است. نوعی از هدایت، هدایت فراگیر است که این هدایت شامل حال همه‌ی موجودات می‌گردد و به آن هدایت تشریعی اولیه می‌گویند.

پس هدایت تشریعی اولیه یعنی قوانینی که خداوند به عنوان پله‌های صعود برای رسیدن به لذت‌های معنوی بی‌نهایت، رشد، موفقیت و عاقبت‌به‌خیری انسان قرار داده است. در اصل انسانها با عمل به این قوانین‌ الهی استعدادهای خود را از حالت بالقوه خارج و به حالت بالفعل در می‌آورند، و پله‌های نردبان را یکی پس از دیگری بالا می‌روند.

یکی دیگر از هدایت‌های الهی، هدایت پاداشی تشریعی ثانویه است که خداوند به خاطر تلاش و کوشش مضاعفی که بندگان در مسیر بندگی خدا به جان می‌خرند آن را نصیب انسان می‌گرداند. این هدایت ویژه‌ی تقوامداران است. خداوند در سوره‌ی بقره آیه‌ی دوم می‌فرماید: «هُدیً لِلْمُتَّقینَ» هدایت برای متقین است و در آیه‌ی سوم سوره‌ی طلاق نیز می‌فرماید: «وَ مَنْ یَتَّقِ اللَّهَ یَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجا» و هر کسی خداترس و پرهیزگار شود خدا راه بیرون بر او می‌گشاید.

و این‌گونه خداوند هدایت ثانویه را نصیب بندگان خود می‌کند. به نظر می‌ر‌سد راه کسب هدایت ثانویه دریافت تقوا است. از بارزترین و مشهورترین تقوامداران حضرت یوسف علیه‌السلام است. به گفته‌ی قرآن در داستان حضرت یوسف علیه‌السلام یکی از زیباترین و متشخص‌ترین زنان مصر از ایشان درخواست کام‌جویی می‌کند، اما او با جسارت تمام دست رد به سینه‌ی نامحرم می‌زند و به سمت درب‌های بسته حرکت می‌کند و به اذن الهی راه خروج گشوده می‌گردد. پس کسی که تقوا و صبر در مسیر بندگی خدا داشته باشد خدا هم پشتیبان و محافظ او خواهد بود و طبق گفته‌ی قرآن خداوند‌ اجر محسنین را ضایع نمی‌کند.

در واقع حضرت یوسف علیه‌السلام نیز قوانین الهی را بر لذت های مقرون به آلودگی، ترجیح داد و خداوند نیز اجر این تقواپیشگی را به او هدیه کرد و او را عزیز مصر گردانید؛ پس طبق گفته قرآن سوره‌ی بقره آیه  ۲۱ که خداوند می فرماید: یَا أَیُّهَا النَّاسُ اعْبُدُوا رَبَّکُمُ الَّذِی خَلَقَکُمْ وَالَّذِینَ مِن قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ اى مردم! پروردگارتان را که شما، و کسانى را که پیش از شما بودند آفرید پرستش کنید، تا پرهیزگار شوید.

کسانی از هدایت خاص الهی برخوردار خواهند بود که تقوای الهی را سرلوحه‌ی زندگی خویش قرار دهند و عاقبت‌به‌خیری و سعادتمندی از آن تقوامداران خواهد گردید. آری دوری از گناه یعنی کسب تقوا و کسب تقوا پیش زمینه‌ی دریافت هدایت تشریعی ثانویه است

سلاله اخلاقی

لینک مطلب در ندای اصفهان