آرامش، گوهری نایاب است که دست‌یابی به آن یکی از خواسته‌های همیشگی بشر بوده است و نقش بسیار مهمی در سعادت و سلامت روحی شخص و اجتماع دارد؛ تا جایی که انسان در طول تاریخ برای کسب آن رنج‌های بسیاری را به جانِ دل پذیرفته است.
آرامش در لغت به معنی حالتی نفسانی همراه با آسودگی، ثبات و سکون است. انسان دارای آرامش در برابر رویدادهای مختلف زندگی و شرایط سخت، متزلزل نمی‌شود و میتواند با خونسردی در فضایی آرام با مشکلات روبه‌رو شده و به دور از تنش، تصمیمات مناسب و درستی بگیرد.
ایمان یکی از راه‌هایی است که انسان میتواند در سایه‌ی آن آرامش روانی را تجربه کند.
خداوند در قرآن کریم در این رابطه می‌فرماید:
{هُوَ الَّذِی أَنْزَلَ السَّکِینَةَ فِی قُلُوبِ الْمُؤْمِنِینَ لِیَزْدَادُوا إِیمَانًا مَعَ إِیمَانِهِمْ... ْ. فتح /۴
اوست خدایی که سکینه و وقار بر دل‌های مؤمنان آورد تا بر یقین و ایمان‌شان بیفزاید، ....}
خداوند در این آیه ایمان را ثمره‌ی آرامش معرفی می‌نماید. بنابراین آرامش ارمغانی است که در سایه‌ی ایمان نصیب مؤمنان می‌گردد.
کسی که بر قلب او نور ایمان نتابیده در کشاکش این دنیا همواره با اندیشه‌ها و افکار موهوم و نگرانی‌های کوچک و بزرگ دست و پنجه نرم می‌کند. چنین انسانی دویدن و هرگز نرسیدن را تجربه می‌کند و اگر چه او به دنبال آرامش است اما چیزی عایدش نمی‌شود.
برخلاف انسان مؤمن که به واسطه‌ی ایمانش هیچ وقت سردرگم نیست و همیشه در یک آرامش روحی به سر می‌برد و به نتیجه و هدفش می‌رسد و تنها خشنودی و رضای حق‌تعالی برای او اهمیت دارد نه خشنودی خلق.
قرآن یکی دیگر از عوامل آرامش را ذکر(یاد خدا) معرفی کرده است. چنان‌چه می‌فرماید:
{الَّذِینَ آمَنُوا وَتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِکْرِ اللَّهِ ۗ أَلَا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ. رعد/۲۸
آنها که به خدا ایمان آورده و دل‌هاشان به یاد خدا آرام می‌گیرد، آگاه باشید که تنها یاد خدا آرام‌بخش دل‌هاست. }
ذکر خداوند دارای مراتبی است: مرتبه‌ی اول ذکر زبانی، که عده‌ای تنها با زبان خدا را یاد میکنند و فقط به بیان اذکار می‌پردازند که این مرتبه سهم کوچکی از آرامش را برای صاحبش به همراه دارد، مرتبه‌ی دوم ذکر قلبی‌ست که انسان همواره خدا را در قلب خویش فراموش نمی‌کند و مرتبه‌ی سوم ذکر عملی‌ست بدین معنا که یاد خدا در گفتار، رفتار و کردار مؤمن متجلی می‌شود و بالاترین مرتبه‌ی ذکر خدا همین مرتبه است.
توبه و بازگشت از گناه و حرکت به سوی خدا نیز یکی دیگر از عوامل آرامش است آنجا که خداوند در قرآن کریم می‌فرماید:
{قُلْ یَا عِبَادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلَیٰ أَنْفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ ۚ إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعًا ۚ إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ. زمر/۵۳
بگو ای بندگان من که بر خویشتن زیاده‌روی روا داشته‌اید از رحمت خدا نومید نشوید در حقیقت خدا همه‌ی گناهان را می‌آمرزد که او خود آمرزنده‌ی مهربان است. }
توبه برای انسان خطاکار تأثیرات فراوانی دارد، یکی از مهمترین آنها برای شخص توبه‌کننده رسیدن به آرامش و اطمینان روحی و روانی است. وقتی انسان مرتکب گناه می‌شود روح او دچار بحران می‌گردد که با توبه میتواند این بحران روحی را به آرامش و سکون خاطر بدل کند.
خاصیّت توبه بازگشت به خداوند است وموجب تخلیّه‌ی روان از فشار گناه می‌شود وحالت پاکی وطهارت نخستین را به انسان بازمی‌گرداند. به همین دلیل بعد از توبه احساس آرامشی عمیق وجود انسان را فرا می‌گیرد، و به واسطه‌ی این آرامش توفیقات گوناگونی نیز نصیب انسان خواهد شد.
از جمع بندی آیات مورد بحث می‌توان نتیجه گرفت که: آرامش واطمینان قلوب و نفوس، تنها با داشتن ایمان و یاد خداوند حاصل می‌گردد و غفلت و گناه از مهمترین عوامل برهم زننده‌ی آرامش‌اند. انسانِ غافل خود، هدف و جهت را گم می‌کند و انسان بی‌هدف در وادی سرگردانی قدم می‌زند و سر از گرداب تشویش و نگرانی و اضطراب درمی‌آورد. گناه نیز جز از غافل سر نمی‌زند و دوای هر دو درد، همانا یاد خداست.
