صداقت، ضامن امنیت در جامعه

 

 

انسان موجودی اجتماعی است و رشد و تکامل او در بستر و محیطی سالم رخ می‌دهد؛ بنابراین پرداختن به عوامل سالم سازی محیط اجتماعی، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

یکی از این عوامل، تقویت روحیه‌ی صدق مداری در روابط اجتماعی افراد است.

 صداقت تعهدی منطقی بین رفتار و روابط اجتماعی انسان‌هاست. زمانی‌که هیچ‌گونه تعارضی بین رفتار، گفتار، اعمال و افکار فرد وجود نداشته‌باشد، صداقت در وجود او معنا پیدا می‌کند. شخص صادق از تنش و درگیری به دور است و زندگی آرام‌تری دارد؛ چراکه وقتی مطمئن باشد درباره‌ی تعهدات و وعده‌هایش با مردم صادقانه رفتار کرده، در مورد نتایج آن‌ها نیز نگرانی و استرس نخواهدداشت.

 برای صادقانه رفتار کردن ابتدا باید افراد این فضیلت اخلاقی را در درون خود بپذیرند تا بتوانند در برابر دیگران نیز آن‌ را بروز دهند. از این رو صداقت را می‌توان لازمه‌ی یک جامعه متکامل دانست که یکی از پایه های محکمی است که جامعه‌ی بشری برای تداوم و حیات خویش به آن نیاز دارد.

 اگر این صفت در ابعاد مختلف در یک جامعه پیاده شود می‌تواند جامعه را به سوی خیر و صلاح سوق دهد و سطح اعتماد بین افراد، وفاداری و پایبندی به عهد و پیمان را در بین آنها بالا ببرد.

حال اگر این صداقت، رفتار و منش رهبران و مسئولین یک جامعه باشد، می‌تواند موجب اعتماد بیشتر افراد به نظام حکومتی آن جامعه شود و در نتیجه آثار و برکاتی را برای کل جامعه دربرخواهد داشت.

از طرفی اگر در گفتار و رفتار رهبران و مسئولان جامعه، صداقتی مشاهده نشود، نه تنها اعتماد مردم به نظام حاکم از دست خواهد رفت، بلکه آثار منفی آن گریبان عموم جامعه را خواهد گرفت.

فساد در چنین جامعه‌ای افزایش می‌یابد و رفاه و پیشرفت ملی مورد توجه قرار نمی‌گیرد.

عدم تمایل به شفافیت و رفتار صادقانه‌ در مورد مسئولین می‌تواند دلایل متفاوتی داشته باشد. گاهی این ابهام در رفتار افراد، ناشی از ترس و نگرانی از آشکار شدن شکست‌ها، عیوب و نقص‌های آنان است. زمانی که فردی بدون داشتن تخصص لازم، مسئولیتی را به عهده می‌گیرد؛ این خود، آغازی بر پنهان کاری اوست؛ چراکه طبیعتا افراد فاقد تخصص اشتباهات و ناکامی‌های بیشتری نسبت به افراد متخصص دارند؛ بنابراین، از زمان انتصاب یک فرد غیر متخصص، باید انتظار داشت که پنهان کاری و عدم شفافیت او نیز آغاز شود.

این عدم شفافیت و صداقت مسئولان و رهبران یک جامعه چنین برداشتی را در ذهن مردم ایجاد خواهد کرد که مسئولان در نظام حاکم، تمایل به ایجاد حالتی از ابهام پیرامون زندگی و فعالیت‌های‌شان دارند تا در سایه این عدم شفافیت منافع شخصی و جناحی خود را تامین کنند. در حالی که یکی از مولفه‌های ذهنی برای همکاری با اشخاص، صداقت، شفافیت و به اصطلاح رو راست بودن ایشان است. لذا اگر این شرایط بین مردم با مسئولین‌شان فراهم نباشد، به تحقیق می توان گفت که هیچ همراهی و همکاری از سوی مردم صورت نخواهد گرفت چون مردم نسبت به رهبران خود بی‌اعتماد شده و این عدم اعتماد منجر به دوری آن‌ها از نظام حاکم خواهد شد.

هر چند صداقت به عنوان یک صفت پسندیده در افراد نشان از رشد آن فرد است و هر شخصی جدای از هر مسئولیتی که دارد به عنوان یک انسان باید این صفت را در خود تقویت کند، درعین حال شایان ذکر است که دستگاه‌های نظارتی مربوطه نیز می‌توانند با تنظیم و تدوین راهکارهای قانونی و اعمال آن بر شفاف‌سازی، موجبات بالا بردن اعتماد مردم نسبت به مسئولین را فراهم کنند؛ که این امر خود سبب پیشگیری از بروز پیامدهای منفی عدم اعتماد در جامعه می‌شود و در نهایت منجر به جامعه‌ای امن و سالم خواهد شد.

    

مریم اختریان

لینک مطلب در خبرگزاری حوزه

 

عوامل ضعف ایمان در نوجوان

 

نوجوانی با ویژگی‌های خاص خود، به عنوان یکی از مراحل مهم زندگی هرفرد به شمار می‌رود. از ‌ویژگی‌های مهم دوره‌ی نوجوانی می‌توان به بروز هیجانات،‌ احساسات، عواطف و شکل‌گیری اعتقادات اشاره نمود. با توجه به روح لطیف نوجوانان و تمایل آنها به دیده شدن و ابراز وجود و در نتیجه‌ی آن بروز رفتار های هیجانی، در این سن، امکان درگیری نوجوان با هرگونه مفسده‌ی اخلاقی، روحی و روانی وجود دارد.

پیامبراکرم‌صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم در رابطه با نوجوانان می‌فرمایند:  اُوصِیکُم بالشَّبّانِ خَیراَ فَانَّهُم اَرَقُّ اَفئِدَةً.

«به شما توصیه می‌کنم که به نوجوان وجوان توجه خاص داشته باشید و با آنها به بهترین وجه برخورد کنید، چرا که قلب آنها لطیف است».

     نوجوانی یک دوره‌ی حساس از نظر شکل‌گیری اعتقادات است؛ چرا که ممکن است فردی در زمان کودکی از روی تقلید شخصی یا جمعی مقید به انجام اعمالی باشد، اما همین که به دوره‌ی نوجوانی رسید امکان دارد سوالات یا شبهاتی در ذهنش ایجاد شود که به واسطه‌ی اندوخته‌های قبلی خود،‌ توان پاسخگویی به آنها را نداشته باشد؛ بنابراین عدم پاسخگویی مناسب به شبهات نوجوانان، موجب تضعیف ایمان آنها می‌شود.

 از دیگر عواملی که می‌تواند بر زندگی نوجوان یا اعتقادات او اثر مستقیمی بگذارد، محیطی است که‌ نوجوان در آن زندگی می‌کند. اگر نوجوان با محیط مناسب و سالمی سروکار داشته باشد طبیعتاََ ایمان او تقویت می‌شود؛ چراکه ایمان و خداگرایی یک مساله فطری است و تا وقتی که عوامل محیطی آن را تخریب نکنند، بر قوت خودش باقی است. بنابراین، هرچقدر این محیط سالم‌تر باشد درجه‌ی ایمان‌ نوجوان نیز بیشتر می‌گردد اما همین که محیط ناسالم شود، امکان دارد میزان ایمان نوجوان نیز تقلیل یابد.

 به طور کلی می‌توان عوامل ضعف ایمان در نوجوانان را اینگونه خلاصه کرد:

 عدم وجود الگوی صحیح در زندگی

باید برای نوجوانان الگوهای مناسب در زندگی وجود داشته باشد والدین و معلمین می‌توانند الگوهای مناسبی برای نوجوانان باشند.

عدم پاسخگویی مناسب به شبهات نوجوانان

 والدین، معلمین و مدارس در تقویت ایمان نوجوانان نقش کلیدی دارند.آنها می‌توانند مسائل دینی را به نحو شایسته و درست ارائه دهند، آموزش نیز باید به روش صحیح صورت بگیرد تا از طریق آن بتوانند پاسخگویی صحیح و به موقع به سوالات و دغدغه‌های نوجوانان داشته باشد.  

حضور افراط‌گونه‌ی نوجوانان در فضای مجازی

 اگر این حضور تحت نظارت مهربانانه و درست از سمت خانواده نباشد منجربه تضعیف ایمان می‌شود.بنابراین بر نوجوانان و والدین آنها واجب است که سواد رسانه‌ای برای حضور دراین فضا را داشته باشند.هرچقدر والدین و نوجوانان سواد رسانه‌ای بیشتری داشته باشند استفاده‌ی آنها از این فضا مطلوب‌تر خواهد بود.

     دوست های نامناسب

در زمینه‌ی انتخاب دوست نیز والدین و مربیان هستند که می‌توانند به کمک نوجوان خود بشتابند و معیارهای یک دوست خوب را به آنها معرفی کنند و درنهایت این عملکرد باعث می‌شود که نوجوان در انتخاب دوست موفق‌تر باشد.

نکته‌ای که والدین، مربیان و هم چنین خود نوجوانان باید به آن توجه داشته باشند این است که از به کار بردن امور جایگزین غفلت نورزند؛ در واقع زمانی که نوجوانان حضورشان در فضای مجازی را محدود نموده و در این صورت خودشان را از دوستی‌های ناباب دور می‌کنند، لازم است که برای این مساله یک اموری را به عنوان جایگزین در نظر بگیرند، از جمله با روی آوردن به کارهای هنری، علمی، ورزشی و تفریحات خانوادگی می‌توانند جایگزین‌های مناسبی باشند تا نوجوان احساس کمبود نکند و اینگونه بتواند ایمان خود را حفظ نماید.

   

اعظم امینی

لینک مطلب در خبرگزاری حوزه

 

فرهنگ ناهمگون غیرت

 

 

پس از ورود مدرنیته به ایران و به دنبال آن، با هجوم فرهنگ غرب از طریق شبکه‌های اجتماعی، با شکاف فرهنگی در جامعه‌ی ایران روبرو هستیم. شکافی که حکایت از فرهنگ ناهمگون غیرت دارد.

 غیرت خانوادگی، حسی درونی است جهت حمایت از حریم خانواده در برابر نگاه و لذت‌جویی دیگران. از گذشته، غیرت، نماد مردانگی و عشق مرد نسبت به همسر و خانواده‌اش بوده است.

در اجتماع بودن، جزء جدایی‌ناپذیر زندگی زنان است اما گاه زنان دانسته یا نادانسته، مبنای هویت‌یابی خود و ارتباط با اجتماع را مؤلفه‌های جنسیتی، قرار می‌دهند. آنان با ساختن موقعیتی که هویت جنسی‌شان را جلوه‌گر می‌کند زمینه را برای ورود مردان بیگانه به حریم خود فراهم می‌آورند. در اینجاست که مرد، جلوه‌گریِ ناموسش را یک خطر جدی دانسته و آن را به معنای ورود غیر قانونی بیگانگان به محدوده‌ی شخصی خود تلقی می‌کند، از خود واکنش نشان داده و به مراقبت از حریم خانوادگی خود می‌پردازد.

 غیرت‌ورزی مردان، ویژگی فطری و خدادادی در وجود آن‌هاست. این ویژگی از دوران کودکی و با بازی نقش پدر و دیدن تعاملات اجتماعی بین دو جنس مخالف شکل می‌گیرد و پس از آن به سبب باورهای مذهبی، این ویژگی در آنان رشد می‌کند.

 پسران در دوران بلوغ با آگاهی از شرایط، نسبت به صحنه‌ها و موقعیت‌های اطرافشان واکنش نشان داده و از خطرهای احتمالی که ناموسشان را تهدید می‌کند پیشگیری می‌نمایند. بنابراین غیرت ایشان ابزاری می‌شود برای حفاظت از حجاب و عفاف خانواده و پیشگیری از  اختلاط زنان با نامحرمان.

با گسترش شهرها و توسعه‌ی فردگرایی، گویا هنجارها، رنگ باخته و افرادِ جامعه، دیگر رفتارهای خود را هماهنگ با یک پشتوانه‌ی فرهنگی خاص انجام نمی‌دهند بلکه فرهنگ‌های ناهمگون جامعه، رفتار آن‌ها را تحت تأثیر قرار داده به گونه‌ای که در یک جا از خود غیرت نشان داده و در جای دیگر سکوت می‌کنند.

مردانی که تا دیروز حفاظت از خانواده‌ی خود را در هر موقعیتی یک وظیفه می‌دانستند و نسبت به نگاه دیگران حساسیت خاصی داشتند، اکنون موقعیت سنج شده‌اند و در یک جا از خود واکنش نشان می‌دهند و در جای دیگر بسیار سهل‌انگارانه رفتار می‌کنند.

در اثر این ناهمگونی فرهنگی، شاهد مردانی هستیم که در مکان‌های مذهبی مثل مساجد یا زیارتگاه‌ها نسبت به حریم خانواده‌ی خود، دقت نظر دارند ولی در مکان‌های تفریحی یا سفرهای خارجی کاملا بی‌تفاوت هستند. یا برخی دیگر از مردان که در یک جامعه‌ی ناامن به حفظ همسر و دختر خود می‌پردازند؛ اما متأسفانه در برابر اقوام نامحرم بسیار درمانده و مستأصل رفتار می‌کنند و نمی‌توانند کنترلی بر ناموس خود داشته باشند. گویا مردان به خود‌اجتهادی روی آورده‌اند گاه از ترس آبرو، نسبت به خانواده‌ی خود حساس و گاه منفعل، رفتار می‌کنند.

 این موضوع تا جایی پیش می‌رود که گاه اعتماد مرد نسبت به خانواده‌ی خویش نیز دچار تزلزل می‌گردد. آنها در بعضی شرایط به خانواده خود اعتماد دارند و آنها را رها می‌کنند و در جای دیگر نسبت به آن‌ها غیرت می‌ورزند.

افسوس که در اثر ضعف در غیرت‌ورزی مردان شاهد چشم چرانی، متلک‌پرانی، انواع مزاحمت، خیانت، تجاوز، سستی بنیان خانواده، تقلیل یافتن شخصیت زنان به اشیاء در دسترس و شکسته شدن حریم خانواده‌ها هستیم.

 به نظر می‌رسد برای در امان ماندن از پیامدهای این آسیب، بازگشت به سنت فرهنگی غیرت از طریق ساخت پادکست، عکس نوشته، فیلم‌هایی با محتوای بیدارسازی غیرت جوانان، بسیار بایسته است. همچنین با بالا بردن قدرت اعتماد به نفس مردان در محیط خانواده و اجتماع از طریق آگاهی بخشی رسانه‌ای می‌توان بر این مشکل پیروز شد.

 

لیلا توکلی

لینک مطلب در خبرگزاری رسا

 

عدم رغبت جوانان به ازدواج

 

متاسفانه یکی از معضلاتی که جوانان با آن روبه‌رو هستند، مسئله‌ی ازدواج است.

 سن ازدواج بالا رفته و آنها رغبتی به ازدواج ندارند، امّا حقیقتاً آیا عدم رغبت به ازدواج یک امر حقیقی است؟ یا اینکه مسائل و مشکلات باعث شده که جوانان رغبت به ازدواج نداشته باشند؟ آیا می‌شود گفت کسی ذاتاً رغبت به ازدواج ندارد؟

 به راستی علّت عدم رغبت به ازدواج چیست؟

 استاد مطهری در کتاب تعلیم و تربیت می‌فرمایند: (چرا در اسلام ازدواج، یک امر مقدس و یک عبادت تلقی شده با اینکه از مقوله‌ی لذّات شهوات است).

یکی از علل آن این است که: ازدواج اولین قدمی است که انسان از خودپرستی و خود دوستی به سوی غیردوستی برمی‌دارد. تا قبل از ازدواج، فقط یک «من» وجود داشت و همه چیز برای «من» بود.

اولین مرحله ای که این حصار شکسته می‌شود، یعنی یک موجود دیگری هم در کنار این«من» قرار می‌گیرد و برای او معنی پیدا می‌کند؛ کار می‌کند، زحمت می‌کشد، خدمت می‌کند نه برای «من» بلکه برای او، در ازدواج است. (تعلیم و تربیت/ ص ۳۹۷)

 انسان از ابتدای خلقت تا انتها به یک شکل و با ویژگی‌های یکسان و مشترک آفریده شده است؛  بنابراین نیاز جنسی همواره در همه‌ی انسانها وجود داشته است پس عدم نیاز به ازدواج یک امر غیر ممکن است.

امروزه متاسفانه مسائل و مشکلات اقتصادی، جوّ منفی اجتماعی‌ و فرهنگی، سخت گیریها و ملاک‌های نامعقول برای ازدواج، توقعات زیاد والدین و عدم تشویق وکمک آنها به فرزندانشان، ازدواج‌های سخت و هزینه‌های هنگفت، پر توقعی جوانان و بزرگ‌نمایی مشکلات، فرار از مسئولیت، اعتیاد، اشکال‌تراشی و بهانه‌گیری از دلایلی است که جوانان را از ازدواج دور می‌کند.

ازدواج نکردن بستر انحرافات جنسی و اخلاقی و همچنین آلودگی به گناهان جنسی را فراهم می‌آورد. علاوه بر این خشم خدا و رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله را در بر دارد و نهایتاً شیوع گناه در جامعه را نیز نتیجه می‌دهد. 

عدم رغبت جوانان به ازدواج، منجر به عدم درک واقعیت‌ها می‌گردد و همچنین باعث می‌شود که جوانان از لذّت‌های حلال محروم شوند و به مقام پدری یا مادری نائل نگردند. نابسامانی های روانی، ضعف شخصیت اجتماعی و تضعیف نهاد خانواده از دیگر عوارض این معضل است.

برای رفع این مشکل راهکارهایی وجود دارد که لازم است والدین و جوانان با توجه به این راهکارها در صدد حلّ این مشکل بر آیند.

قرآن کریم  می‌فرماید:

«وَأَنکِحُواْ الْأَیَمَی‏ مِنکُمْ وَالصَّلِحِینَ مِنْ عِبَادِکُمْ وَإِمَآئِکُمْ إِن یَکُونُواْ فُقَرَآءَ یُغْنِهِمُ اللَّهُ مِن فَضْلِهِ وَاللَّهُ وَسِعٌ عَلِیمٌ

پسران و دختران بی‏ همسر و غلامان و کنیزان شایسته‏‌ی (ازدواج) خود را همسر دهید. (و از فقر نترسید که) اگر تنگدست باشند، خداوند از فضل خود بی‌نیازشان می‌گرداند. خداوند، گشایش‌گر داناست. او از فقر و نیاز شما آگاه است و بر کفایت شما وعده داده است ودر عمل به وعده ‏اش قدرت دارد. (سوره نور آیه ۳۲) 

 دقّت در مفاسد تجرّد و اندیشه در فواید ازدواج نیز می تواند گام دوم برای حلّ این معضل باشد.

از مهمترین فواید ازدواج ایجاد آرامش در زندگی است.

ازاین رو خداوند در (آیه ۲۱ سوره روم) می‌فرماید:

«وَمِنْ آیاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْواجاً لِتَسْکُنُوا إِلَیْها وَ جَعَلَ بَیْنَکُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً إِنَّ فی‏ ذلِکَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ» برای شما از جنس خودتان همسرانی آفرید تا بواسطه‌ی آنها آرامش بیابید و میان شما دوستی و محبت قرار داد، همانا در این امر نشانه‌هایی برای گروهی که تفکّر کنند وجود دارد.

در تفسیر این آیه آمده است از نشانه های دیگر پروردگار آن است که برای بشر از جنس خودش جفتی قرار داد تا مسأله توالد و تناسل صورت بگیرد و آنها را به گونه‌ای آفرید که هر یک به تنهایی ناقص و محتاج به دیگری باشد، چون هر ناقصی جویای کمال است و این همان میل و شهوتی است که خداوند آن را در هر یک از این دو جفت به امانت نهاده است ، تابواسطه یکدیگر به آرامش و کمال برسند. (تفسیرالمیزان)

آموزش از طریق والدین، مربیان، مشاورین و اساتید مجرب و همچنین رسانه‌های ملّی می‌تواند درک و شناخت جوانان را از ازدواج بالا ببرد.

از سوی دیگر توکّل بر خدا و دقّت در آیات و روایات، برنامه ریزی در زندگی،  آشنایی و

مراجعه به سنت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)  و ائمه طاهرین (علیهم السلام)، پرهیز ازبزرگنمایی مشکلات ازدواج و آشنایی با خانواده‌های موفق ازدواج را برای جوان ها آسان می کند.

 رسولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله می‌فرماید: «اِتَّخِذُوا الأهلَ ؛ فإنّه أرْزَقُ لَکُم» (بحار الأنوار : ۱۰۳/۲۱۷/۱)

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله می‌فرماید:  زن بگیرید؛ که ازدواج کردن روزی شما را بیشتر می کند.

 و در حدیثی دیگر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می‌فرماید: «مَن تَزَوّجَ فَقَد احرَزَ نِصفَ دین»

 هر کس ازدواج کند، نیمی از دینش را حفظ کرده است. [ مکارم الاخلاق، جلد ۱،  صفحه ۱۹۶]

امید است مسئولین کشوری به یاری جوانان آمده و آنها را در این امر مهم یاری کنند.

     

ملک رئیسی

لینک مطلب در خبرگزاری حوزه

 

برجستگی خاص مناسک حج در عبادات

 

حج در میان واجبات الهی نسبت به عبادات دیگر دارای ویژگی خاصی است که این امر به ابعاد وسیع و گسترده‌ی مادی و معنوی مناسک حج مربوط می‌شود.

اکنون این سوال وجود دارد که حج به چه معناست و برجستگی حج در بین سایر عبادات به چه دلیل است؟

حج عبادت مخصوصی است که در زمان و مکان معین به شکل خاصی در جوار بیت الله‌الحرام به منظور اطاعت و تقرب به خدا انجام می‌گیرد؛ بدین جهت انسان برای انجام اعمالی مخصوص، قصد زیارت خانه‌ی خدا می‌کند در صورتی که توانایی مالی برای انجام این واجب را داشته باشد.

از آموزه‌های قرآن چنین بدست می‌آید که مناسک حج از آن جهت که مکان برگزاری‌اش خانه‌ی خدا، کانون توحید، تجلی نشانه‌های روشن الهی، منطقه‌ی امن بین‌المللی و پناهگاه عمومی همه‌ی مسلمانان است از اهمیت خاصی برخوردار است.

 خداوند در قرآن به این موضوع اشاره می فرماید:

« فِیهِ آیَاتٌ بَیِّـنَاتٌ مَّقَامُ إِبْرَاهِیمَ وَمَن دَخَلَهُ کَانَ آمِناً وَلِلّهِ عَلَی النَّاسِ حِجُّ الْبَیْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَیْهِ سَبِیلاً وَمَن کَفَرَ فَإِنَّ الله غَنِیٌّ عَنِ الْعَالَمِینَ »(۹۷ آل‌عمران)

در آن (خانه) نشانه‌های روشن، (از جمله) مقام ابراهیم است و هر کس به آن درآید،  درامان است و بر عهده‌ی مردم است که قصد حج آن خانه را برای خدا نمایند، (البتّه) هرکه توانایی این راه را دارد. و هرکس کفر ورزد (وبا داشتن توانایی به حج نرود، بداند که) همانا خداوند از همه‌ی جهانیان بی‌نیاز است.

از دیگر دلائل اهمیت مناسک حج جامعیت و گستردگی اعمال حج در ابعاد مختلف است که در این بین می‌توان به منافع مادی و معنوی این فریضه‌ی الهی اشاره کرد که در هیچ یک از عبادات دیگر دیده نمی‌شود وخداوند متعال در آیه‌ی ۲۸ سوره‌ی حج به آن اشاره می‌فرماید:

« لیَشْهَدُوا مَنَافِعَ لَهُمْ وَیَذْکُرُوا اسْمَ اللَّهِ فِی أَیَّامٍ مَّعْلُومَاتٍ عَلَی مَا رَزَقَهُم مِّن بَهِیمَةِ الْأَنْعَامِ فَکُلُوا مِنْهَا وَأَطْعِمُوا الْبَائِسَ الْفَقِیرَ» (۲۸ حج)

(مردم از هر منطقه‌ای به حج خواهند آمد) تا شاهد منافع گوناگون خویش باشند و در ایام مخصوص حج، خدا را یاد کنند، پس،  گوشت چهار پایان زبان بسته‌ای که رزق‌تان شده بخورید و فقرا را اطعام کنید.

خداوند در این آیه خطاب به حضرت ابراهیم(ع) می‌فرماید: مردم را به حج دعوت نمائید تا از منافع دنیا و آخرت خویش، نظیرصحت‌ بدن، رزق، مال فراوان، بخشش خداوند، بهشت و نورانیت درآن بهره‌مند شوند؛ چون اهل مال دنیا، از حج منافع مادی، اهل عمل و طاعت، شیرینی اطاعت و اهل توحید، رضای خدا نصیبشان می‌گردد.

(لطائف‌الأشارات، ج۲، ص۵۴۰)

از دیگر ویژگی‌های مهم حج که تأثیرگذاری بیشتری نسبت به سایر عبادات بر انسان  دارد تقویت دین و ایمان است؛ از این رو امیرالمومنین علیه السلام می‌فرماید: « اعمال حج دین و ایمان انسان را تقویت می‌کند و به همین جهت است که حج واجب و لازم شمرده شده‌است.» به طوری که اگر حج تشریح نشود اصل دین به سردی می گراید؛ پس ایام حج  مناسب‌ترین فرصت برای تبلیغ و نشر فرهنگ غنی اسلام در میان مسلمانانی است که بر اثر تبلیغات سوء؛ ایمان آنها کم‌رنگ گردیده، لذا بواسطه‌ی این تبلیغ زائرین و حجاج ایمان‌شان تقویت شده و هرکدام با بازگشت به شهر و آبادی خود فرهنگی را با خود برده و نشر می‌دهند که باعث بقا و تقویت دین و  اسلام می‌شود. حضرت زهرا «سلام‌الله‌علیها» در این زمینه می‌فرماید: « حج اصلاح ایمان است» زیرا مناسک حج راهی است برای رسیدن به حقیقت ایمان و انسان بواسطه‌ی اعمال حج، ایمان، اعتقاد و  ناخالصی‌هایش اصلاح می‌گردد.

از ویژگی‌های دیگر حج آثار تربیتی فراوان آن بر زائرین است که گاهی با زیبایی گفتار و اخلاق حسنه نمایان می‌شود؛ چون زائر، خود را مهمان خدا می‌بیند از این رو با دیگران به نرمی و ملاطفت رفتار می‌کند و دشواری‌های سفر را بهتر تحمل می‌کند. پیامبر گرامی اسلام (ص) در این زمینه می‌فرماید: « حجی مبرور است که در آن خوش کلامی و ملاطفت باشد.»

گاهی هم حج‌گزار چون خویشتن را در محضر خدا می‌بیند لذا در مقابل خداوند خضوع و فروتنی می‌کند، به خودسازی و تزکیه‌ی نفس می‌پردازد، از گناه دوری کرده و خودش را به فضایل اخلاقی آراسته  می‌کند.

از مطالب گفته شده چنین بدست می‌آید که اگر بخواهیم جان و روح‌مان تصفیه،  تقرب‌مان به خدا بیشتر، اعتقاد به مرگ و معاد در جان‌ ما رسوخ نموده و فرهنگ غنی اسلام و بنیه‌ی اقتصادی کشورهای اسلامی تقویت گردد و همچنین استقلال، حاکمیت و حریت دینی عینیت یابد و از مشکلات سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی یکدیگر آگاه شده و در رفع آن تلاش شود و در یک کلام دین و دنیای ما استوار بماند، بهترین موقعیت، موسم حج است.

نبی اکرم (ص) در این زمینه می‌فرماید:  «کسی که دنیا و آخرت را اراده کند پس باید به زیارت خانه‌ی خدا برود.»

چون حج تنها عبادتی است که همه‌ی عبادات و تمام خیرات دنیا و آخرت را در برمی‌گیرد، لذا برکات حج نه تنها شامل زائران، بلکه شامل حال سایر مردم و گروه‌های مذهبی دیگر هم می‌شود و همگان از فوائد و منافع آن بهره‌مند می‌گردند.

    

بتول پناهی

لینک مطلب درخبرگزاری حوزه