صداقت نردبانی برای رسیدن به اهداف الهی
صداقت نردبانی برای رسیدن به اهداف الهی
انسان موجودی اجتماعی است و برای حضور مؤثر در جامعه، نیازمند کسب مهارت است. او به واسطه نعمت سخن گفتن و گوش دادن، می تواند دیگران را به خود جذب کرده و یا از خود دور سازد. لبخند زدن، سلام کردن، دست دادن، در آغوش کشیدن، خیرخواهی و… را نیز می توان از دیگر مصادیق تعاملات انسان با دیگران برشمرد. اما باید توجه کرد که هرکدام از این روش های ساده ارتباطی، نیازمند یک امر مهم تر است تا بتواند جایگاه انسان را در قلب دیگران تثبیت کند و آن عامل چیزی جز صداقت نیست.
صداقت می تواند مانند یک عنصر فعّال در بطن هر یک از این مؤلفه ها قرار گرفته و آدمی را در ایجاد رابطه ای صمیمانه سوق دهد و او را در داشتن شخصیتی مطلوب یاری رساند.
صداقت و راستی از خصوصیات عالی انسانی است که در آموزه های اسلام بسیار بدان تأکید شده است به گونه ای که مولای متقیان معنای راستی را اینگونه بیان می کنند: راستی مطابقت گفتار با قانون الهی و دروغ دور شدن گفتار از قانون الهی است (غررالحکم، ص 1552-1553).
آری، صداقت نوعی زیبایی باطنی در وجود آدمی ایجاد کرده، او را در رسیدن به اهداف عالی مساعدت می نماید، عملش را پاکیزه می گرداند و جایگاه او را در اجتماع تثبیت می کند.
راستگو بودن و پرهیز از دروغ زیباترین اخلاق و بهترین ادب است و این صفت پسندیده از نشانه های ایمان نیز محسوب می شود زیرا امیرالمومنین علی (علیه السلام) راستگویی را هرچند که به زیان باشد بر دروغگویی هرچند که به سود آدمی باشد، ترجیح می دهند و از نشانه های ایمان معرفی می کنند. (نهج البلاغه حکمت 485).
صداقت نردبانی برای رسیدن به اهداف الهیست و بدون آن، نه کسی می تواند به ایمان برسد و نه به مرواریدهای نهفته در صدف دیانت دست یابد. همانگونه که حضرت علی (علیه السلام) راستگویی را پایه و ستون ایمان می دانند آنجا که می فرمایند: (أَلصِّدقُ عِمَادُالإِسلامِ وَ دَعامَةُ الإِیمانِ؛ راستی ستون مسلمانی و پایه ایمان است) (غررالحکم و دررالکلم، ج2، ص 104).
ثمره صداقت چیزی جز آرامش نیست و نقطه مقابل آن یعنی دروغگویی عامل تشویش است. انسان صادق رزق و روزی خود را با صدق افزون و خیر دنیا و آخرت را نصیب خویش کرده و وجودش را برای خود و دیگران اثربخش می گرداند.
خداوند در آیه 80 سوره اسراء به چگونگی طلب صداقت اشاره می کند و می فرماید:
وَ قُل رَبِّ أَدخِلنِی مُدخَلَ صِدقٍ وَ أَخرِجنِی مُخرَجَ صِدقٍ؛ و بگو پروردگارا مرا در کاری با صداقت وارد کن و با صداقت خارج ساز؛ یعنی اگر قرار است کاری را انجام دهیم باید با صداقت آغاز کنیم تا به موفقیت مطلوبی برسیم. راستی در عمل بدین معناست که افکار پوچ را از ذهن خویش دور کرده و هرکاری را با نیت خیرخواهی آغاز کرده و تا پایان کار برای ثابت ماندن در صداقت از خدای بزرگ درخواست یاری کنیم.
پایان راستی چیزی جز رسیدن به بزرگی و شخصیت مقبول نیست و البته باید دانست که این گوهر نایاب امری تک بعدی نبوده و تنها به راستی در گفتار منتهی نمی شود، بلکه علاوه برصدق در گفتار، لازم است در کردار و اندیشه نیز صادق باشیم.
عمل هر انسانی ریشه در تفکر او دارد؛ فکر و اندیشه تا جایی در شکل گیری شخصیت بشر مؤثر است که چهره آدمیان در سرای آخرت مطابق نیت شان ترسیم می شود همانگونه که امام صادق(علیه السلام) می فرمایند: خداوند در روز قیامت مردم را برابر نیت شان محشور می گرداند. (محاسن برقی، تهران، موسسه اعلمی، 1362) ج70، ص248.)
